Voka roept op: Maak loonsubsidies mogelijk in meerdere sectoren

Voka vindt dat het systeem van de tijdelijke werkloosheid beter en anders kan. Het systeem heeft zeker zijn nut bewezen in de acute fase van de coronacrisis. Maar op langere termijn dreigen mensen zo door te schuiven naar de langdurige werkloosheid en worden ze niet voorbereid op de arbeidsmarkt van morgen. In een aantal sectoren kan een loonsubsidie een beter alternatief zijn om de continuïteit van de bedrijven te waarborgen. Dat beseft ook de federale regering; de vrijdag aangekondigde steunmaatregelen voor de reissector komen er in de vorm van zo’n loonsubsidie. Daarom vraagt Voka dit systeem ook mogelijk te maken in meerdere sectoren zoals events, ontspanning en cultuur, en andere.

In een nieuwe paper van het Voka Kenniscentrum wordt de tijdelijke werkloosheid tegen het licht gehouden. Voka schuift het systeem van de loonsubsidie als alternatief naar voren zoals het Nederlandse Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) dat richtinggevend kan zijn: tijdelijke werkloosheid wordt dankzij deze maatregel actiever ingezet voor up- en reskilling van medewerkers. Bedrijven waarborgen zo ook hun continuïteit, en medewerkers staan nadien sterker op de arbeidsmarkt.

Het systeem van tijdelijke werkloosheid heeft grote verdiensten: tijdens de acute fase van de coronacrisis werkte het als een buffer waardoor werkgelegenheid werd behouden en het loonverlies voor werknemers werd beperkt. We zien nu dat het systeem ook een nadeel heeft: medewerkers die lange tijd in tijdelijke werkloosheid zitten, krijgen minder opleidingskansen en worden zo minder mobiel op de arbeidsmarkt. Goed opgeleide en zich voortdurend bijscholende arbeidskrachten zijn nochtans cruciaal in een economie die weer op zoek gaat naar groei. En door noodgewongen te moeten beroep doen op de tijdelijke werkloosheid kunnen bedrijven hun continuïteit niet waarborgen of de toekomst niet voorbereiden.

Loonsubsidie

Tijdens de coronacrisis waren in 2020 gemiddeld een half miljoen mensen per maand tijdelijk werkloos. Uit cijfers blijkt dat van hen slechts 2,9%^[1] een of andere opleiding heeft gevolgd. Dat is veel te weinig. De verhoopte doorbraak aan digitale opleidingen is, ondanks vele goede initiatieven, uitgebleven. Tegelijk kampt onze arbeidsmarkt met een grote mismatch tussen vraag en aanbod. Om uit de crisis te geraken moeten we toekomstgericht inzetten op bijscholing of tijdelijke tewerkstelling: “De ondernemingen zijn de overheden dankbaar voor de snelle en noodzakelijke ondersteuningsmaatregelen. Op die manier is ons economisch weefsel blijven leven. Het is nu tijd om de toekomst voor te bereiden. Maar het huidige systeem biedt te weinig toekomstperspectief aan mensen en ondernemingen op de middellange termijn. Voka pleit ervoor om in een aantal sectoren zoals toerisme, events en entertainment het systeem van de loonsubsidie in te voeren zodat we onze mensen en ondernemingen klaarstomen voor een succesvolle, duurzame en digitale toekomst”, vertelt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka vzw.

Maatwerk mogelijk

Voka pleit ervoor om bij een sterke terugval van de omzet van bedrijven niet alleen meer te werken met het stelsel van de tijdelijke werkloosheid maar ook met een loonsubsidie. Dat laat meer maatwerk toe. Op termijn biedt het systeem van een loonsubsidie meer handvaten om mensen om te scholen en op te leiden en ondernemingen voor te bereiden op een volledige doorstart. Omzetverlies betekent niet dat elke bedrijfsactiviteit is stilgevallen. Zo wil de reissector minimale dienstverlening aanbieden, staat de eventsector voor de uitdaging zich heruit te vinden, kan de transportsector verder werk maken van het opleiden van chauffeurs, of kan de luchtvaarssector zich voorbereiden op wellicht grondige transities. Louter thuiszitten en wachten op betere tijden levert niets op.

Auteur van de Vokapaper is arbeidsmarktexpert Sonja Teughels: “Een loonsubsidie laat toe dat ondernemingen versnellen in plaats van noodgedwongen te wachten op betere tijden en inkomsten. Mensen die tijdelijk werkloos zijn en hun ondernemingen staan ‘on hold’. Die pauzeknop bereidt hen onvoldoende voor op de vele uitdagingen van morgen zoals wijzigende jobs door technologie of de klimaattransitie.”

In het stelsel van tijdelijke werkloosheid komt de uitkering via de uitbetalingsinstanties van de vakbonden rechtstreeks bij de werknemer. In een regime van loonsubsidie kan eenzelfde ondersteuning per capita rechtstreeks naar de werkgever gaan die dit op maat kan inzetten om mensen zinvolle activiteiten te laten verrichten, markten te prospecteren, mensen op te leiden, diensten en producten te vernieuwen, aan onderzoek en ontwikkeling te doen enz.

In Nederland wordt het systeem van de loonsubsidie reeds gehanteerd (NOW, Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid). Het kostte de overheid een vergelijkbaar bedrag en er werd een vergelijkbaar deel van getroffen bedrijven mee ondersteund als in België via het systeem van de tijdelijke werkloosheid.

Behoud ambitie van voor corona

Het jaar 2020 begon met de ambitie om in Vlaanderen bijkomend 120.000 mensen aan een job te helpen en de werkzaamheidsgraad op te krikken naar 80%. Die ambitie mogen we in geen geval loslaten. We moeten mensen opleidingskansen bieden, omscholen en activeren zodat ze weer instromen op de arbeidsmarkt. Zo knopen we straks opnieuw aan met duurzame en gedeelde groei. Hoe meer mensen werken, hoe meer schouders onze samenleving dragen en financieel schragen.

De volledige paper van Voka-arbeidsmarktexpert Sonja Teughels is op aanvraag verkrijgbaar.

Contact:

Woordvoerder Voka vzw – Eric Laureys

0489 933 325 – eric.laureys@voka.be